नाव - बाल्टिमोर
उच्चार - बॉल्टिमोर
लोकसंक्या - तीसेक
स्थापना - ११ सप्टेंबर २००४
शेवट - २९ सप्टेंबर २००६
ठळक घटना - अयोद्ध्या आणि तिचा राजा, बाल्टिमोर मराठी, लग्न, वेशीवरचे मन्या - निल्या, दाई, पी.जे....आम्ही बर्फात सोडलेलं त्याचं रिग, डॅनी, देवळातले जोशी बुवा, घर....
.
.
.
एकेक
नाते
तुटत
जाते
काय
उरावे
मागे
उगी
जपावे
इथले
तिथले
हुरहुरणारे धागे .........
घर मोकळं.
मोकळं म्हणजे - कंप्लिट मोकळं!
काल दुपारी सामान हलवलं तेव्हा लक्षात नाही आलं, पण संध्याकाळी घरी आल्यावर 'उजेड' पडला कि घरात अंधार आहे.
स्वैपाकघरात आणि रेस्टरूममध्ये दिवे होते, पण इतर घराचं काय?
या दोन-तीन मोकळ्या दिवसांसाठी स्टीफन किंग चं 'थ्री सीझन्स' वाचायला ठेवलेलं, पण उजेडाअभावी ते शक्य नव्हतं. (शिवाय ते वाचत रेस्टरुम मध्ये तरी किती वेळ बसणार म्हणा....)
डायनिंग रूमचा बल्ब गेल्याला बरेच दिवस झालेले, पण तो बदलायला पुरेशी स्फुर्ती नव्हती.
आता बदलुया म्हटलं तर घरात एक खुर्चीही नाही.
पण आता स्फुर्ती तर भरपूर....
मग म्हटलं काहीही करुन हा बल्ब लावायचाच.
रिकामे कार्डबोर्ड बॉक्स एकमेकांवर रचून वानरपराक्रम करत त्या डुगडुगणाऱ्या बॉक्सेस वर चढलो आणि एकदाचा बल्ब लावला.
स्विच ऑन केल्यावर पुन्हा एकदा 'प्रकाश' पडला कि बल्ब पुर्वीच गेलेला.
च्यामारी.....
मग लाथा मारुन बॉक्सेस इकडे तिकडे फेकले.
मग ते पुन्हा एकत्र करून त्यांचं पिरॅमिड करुन बघत बसलो.
खामोशी का हासील भी इक लंबी सी खामोशी है....!
च्यायला - कशाला या फंदात पडा, वेड लागेल!
मग म्हटलं परवा सुरु केलेलं एक 'पिल्लू' कंप्लिट करु......
-----
गब्बर विस्कॉन्सिन चा.
त्याला या एरियामध्ये (मी आणि दाई सोडुन) एकही मित्र नाही - इनफ़ॅक्ट आम्हीही त्याला शक्य तितकं टाळतोच.
परवा त्याच्याशी गप्पा मारत होतो त्यावेळेस असाच विषय निघाला - मी त्याला म्हटलं कि माझा अगदी जवळचा मित्र डी.सी. मध्ये रहातो, पण त्याला भेटायला झालं नाही दोन वर्षात. तो म्हणाला कि - देन यु शुड मीट हिम बिफोर यु लीव्ह.
मग मनावर घेतलं कि काहीही करुन या वीकेंडला धन्याला भेटायचंच.
शुक्रवारी संध्याकाळी ऑफिसमधुन निघताना त्याला मेसेज ठेवला कि अजुन डी.सी. मध्ये असशील तर भेटायचं का?
शनिवारी सकाळी त्याचा मेसेज कि भेटुयात.
शनिवारी संध्याकाळी भेटायचं ठरलं.
शुक्रवारची संध्याकाळ आणि आख्खा शनिवार पॅकिंग करत बसलो, पण मूव्हर्सनी टांग मारली. बहुतेक मंगळवारी किंवा बुधवारी सामान पाठवुन देईन. बरं झालं टी.व्ही. पॅक नव्हता केला, नाहीतर उगीच जनतेला फोन करून पीळ मारत बसलो असतो.
दोन वर्षांपुर्वी बाल्टिमोर ला आलो तेव्हा धन्या डी.सी. मध्ये आहे याचं लही भारी वाटलं होतं! मधे चार वर्षांच्या गॅप नंतर आम्हाला परत रेग्युलरली भेटता येणार होतं.
आल्याआल्या तिसऱ्याच आठवड्यात भेटलोही!
त्या दिवशी ऑफीस मधुन मला माझा भलाथोरला करकरीत फोर्ड एफ-१५० ट्रक मिळालेला.
इथे ट्रक म्हणजे मोठ्या जीप सारखा प्रकार असतो. भारतात माझ्या साईट वर डंपर वरती ड्रायव्हिंग शिकलेलो, पण ट्रक कधी चालवला नव्हता. रँडी म्हणाला या वीकेंड ला कुठेतरी फिरुन ये, म्हणजे प्रॅक्टिस होईल. म्हटलं चला, धन्याला इंप्रेस करू. मग आम्ही रीतसर 'गटारीचा' प्लॅन केला. त्याच्याकडे पोचलो तर तो खाली येऊन उभाच होता. पार्किंग कुठे करू म्हटलं तर तो म्हणे लाव रे कुठेही! पार्किंग लॉटच्या गर्दीत मुश्किलीने तो ट्रक बसवून आम्ही वर गेलो. मग हाइनिकेन बरोबर आमटी भात वगैरे खात त्याच्या गॅलरीत गप्पा रंगत गेल्या.
गप्पा आणि हाइनिकेन.
आणि करोना.
मग बडवायजर.....
त्याच्या घराशेजारी बहुतेक जंगल वगैरे असावं, कारण डोळे फाडुनही बाहेरचं काही दिसत नव्हतं. (ते कदाचित रात्र होती म्हणुनही असेल. किंवा दारु!). शेजारच्या बिल्डिंगमधल्या पोरांची गाणी त्या जंगलात घुमुन आम्हाला ऐकु येत होती. त्यांना टसल म्हणुन आम्हीही जोरजोरात गाणी म्हणायला लागलो.
मधे कधीतरी धन्याचा चिंकु रूममेट आला. त्याचं इंग्लिश कळण्यासारखं होतं, म्हणुन त्याचं कौतुक वाटलं. त्याला संदिपचं 'एवढंच ना....' भयंकर आवडलं - अगदी वन्स मोर मिळण्याएवढं!
हळुहळु शेजारच्या बिल्डिंग मधली पोरं दमली, तशाच आमच्या गप्पाही पेंगायला लागल्या.....
मागच्या चार वर्षांचा बॅकलॉग भरल्यावर आम्ही जुन्या जखमांच्या 'आय डोंट नो यु डोंट नो' गप्पांवर जायला लागलेलो.....
तेवढ्यात माझी अंगठी खाली पडली!
भें.....डी.
तीन मजले!
ते पण खालच्या झुडुपांत!!
धन्याला म्हटलं - 'चल खाली. शोधू.'
तो म्हणे - 'येडा ए का? इथुन बेडरुम पर्यंत जाता येईल का नाही माहीत नाही. खाली जरी पोचलो तरी वर कसे येणार?'
खाली अंधार.
त्याच्याकडे टॉर्च नाही.
एकतर बिड्या पण आम्ही काड्या पुरवुन पुरवुन ओढत होतो.
पण प्रॉब्लेम जसजसे वाढले तसतसं आम्हाला ती अंगठी शोधणं लही भारी वाटायला लागलं!
गेलो खाली.
वर नक्की त्याची गॅलरी कुठली, तिथुन मला किती झुडपं, किती मोठी, कुठे दिसली वगैरे 'ग्लोबल पोजीशनिंग' झाल्यावर शेवटच्या बिडीसाठी एक काडी 'रीजर्व्ह' करुन अंगठी शोधायला लागलो. चार वेळा 'मटके' मारल्यावर पाचव्या काडीवर अंगठी सापडली!
मग वर जाण्याआधी खालीच पार्कींग लॉटमध्ये शेवटचा झुरका मारायचं ठरलं.
धन्या बिडी पेटवेपर्यंत मी बळंच इकडेतिकडे बघायला लागलो.
'भेंडी - धन्या, ट्रक कुठंय?'
'असेल रे.'
'यडा हे का? अरे इथंच तर लावला होता!'
कितीही चढली तरी ट्रकची कार होत नाही हे (अनुभवावरुन) माहिती होतं.
रॅंडी, दशरथ, तीन आठवड्यापुर्वी सुरू केलेला जॉब, परवाच टाकलेलं एच-वन चं ऍप्लिकेशन पाव सेकंदात तरळून गेलं!
खचलोच!!
धन्या ढिम्म.
'धन्या - फोन आणलायस का? ९११ कॉल करू.'
धन्या आपला झुरके मारत - 'सापडेल. टेंशन नको घेउ.'
'अरे टेंशन नको घेउ म्हणजे काय? च्यायला कुणी ढापला असला तर?'
'टो झाला असेल. इथे करतात नेहमी.'
'नेहमी म्हणजे काय? घरी बोअर झालं कि लोकांचे ट्रक टो करतात काय इथे?'
'अरे इथे फक्त रेसीडंट्स पार्किंग आहे. कुणाला पार्किंग मिळालं नसेल, त्यानं फोन केला टोइंग सर्व्हिस ला. उद्या मिळेल. जाउ आपण आणायला.'
'अरे पण तुच म्हणालास ना - कुठेही लाव!'
'मला काय माहित टो करतील!'
'......!'
धन्या फुल कॉन्फ़िडन्सने असली वाक्य टाकतो तेव्हा समोरचा कुठलाही माणुस माझ्यापेक्षाही मोठा 'आ' वासतो हे मी लहानपणापासुन बघत आलेलो.
मग आम्ही पार्किंग लॉट मधल्या एका फलकावरुन टोइंग कंपनीचा फोन नंबर घेऊन त्यांना फोन केला. ट्रक त्यांनीच नेलेला.
दुसऱ्या दिवशी मग यथावकाश तो परत आणणे वगैरे.....
पण त्यानंतर दोन वर्ष धन्याला भेटायला झालं नव्हतं!
गब्बरला एअरपोर्टवर ड्रॉप करुन फोनवर धन्याला 'पार्क ऍंड राइड' मध्ये गाडी पार्क करायला सांगितली.
गळाभर भेटलो तर 'य़ु. एस. ला गेल्यावर लोकांनी म्हटलं पाहिजे - भारतातुन कुणी सांड आलाय' म्हणणाऱ्या धन्याची तब्येत दोन वर्षांत खराब झाल्यासारखी वाटली.
डायेटिंग करतोय म्हणाला.
तो हल्ली बिडीवरुन 'सिगार' वर घसरलाय (कि चढलाय)!
मग 'आय नो यु डोंट नो, यु नो आय डोंट नो' गोष्टी करत आम्ही माझ्या ऑफिस मध्ये गाडी पार्क करुन 'अकबर' ला गेलो. 'ताजमहल' बरोबर चिकन विंदालू आणि मटण बिर्यानीवर तुटुन पडलो.
जेऊन दमल्यावर 'लोवेनब्राऊ' चा सिक्स पॅक घेऊन इनर हार्बर ला फिरायला गेलो.
तिथे जातानाही धन्या जुन्याच कॉन्फिडन्स ने - लाव रे कुठेही, कोण बघतंय म्हणत होता, पण मी 'ब्लॉक' च्या मागे रीतसर पार्किंग मध्ये गाडी लावली.
इनर हार्बर मला भयानक आवडतं. ईएसपीएन झोन, हार्ड रॉक कॅफे, शेजारचं बॅंबू हाऊस, ऍक्वेरियम, मग कॅलिफोर्निया पिझ्झा किचन ने सुरू झालेली रांग आयमॅक्स पर्यंत चालू रहाते. माधुरी आणि मी वेळ मिळेल तेव्हा इथे यायचो. आणि तिथे पार्क केलेल्या हरतर्हेच्या 'याच' मधुन फिरायची स्वप्नं बघायचो. इथे रात्री उशिरापर्यंत 'लाईव्ह म्युजिक' चालू असतं.
परत आलो तर 'ईल्लिगल पार्किंग' साठी तिकिट मिळालेलं!
धन्या बरोबर असला कि काहीही शक्य असतं.
हा एक मित्र असा आहे कि त्याला इतर मित्रांएवढं कधी भेटलो नाही, पण त्याची प्रत्येक भेट लक्षात राहिली.
त्याचा तो 'एनिथिंग इज पॉसिबल' कॉन्फ़िडन्स.
नियतीने कितीही मारली तरी तिच्याच छाताडावर बसुन वर दोन रट्टे लावण्याची जिद्द....
खिशात पैसे नसताना, कुणाचाही वरदहस्त डोक्यावर नसताना त्याने सहा वर्षांपुर्वी 'अलका' जवळच्या दुचाकी पुलावर पान खात त्याचा भविष्याचा प्लॅन सागितला, तेव्हा धन्यावर भयंकर विश्वास असुनही - मला काळजी वाटली होती!
कशात काही नसताना, खिशात धमक नसताना - 'धन्या सांगतोय ना शक्य आहे, मग शक्य आहे' च्या विश्वासावर मी ही अमेरिका गाठलेली. तो २ ऑगस्ट ला निघालेला, म्हणुन पुढच्या २ ऑगस्ट ला.....
हल्ली धन्या 'व्हर्चुअल रिऍलिटी' मध्ये लही भारी काम करतो.
मला त्यातलं काही कळत नाही, पण २००२ चा 'बेस्ट रिसर्च पेपर इन यू.एस.', टाईम्स ऑफ इंडिया, इंडियन एक्स्प्रेस, सकाळ - यातल्या त्याच्या मुलाखती त्याचं काम सिद्ध करतात.
त्याच्या कडे पाहिलं कि त्याचा 'लॉ ऑफ ऍव्हरेजेस' सिद्धांत पटतो.
त्याचा सिद्धांत आणि तो.
आयुष्यातल्या प्रत्येक 'व्हर्चुअल' सिद्धांताला केवळ जिद्दीच्या जोरावर 'रिऍलिटी'त आणु शकणारा हा माणुस माझा मित्र आहे - हे जाणवुन माझं मलाच बरं वाटतं.
त्याच्याशी अशा अनेक भेटी वारंवार व्हाव्यात - दर वेळी पार्किंग साठी दंड झाला तरीही....
समर ऑफ नाइंटी सिक्स.....
पहिल्या सेम च्या डिस्टिंक्शन च्या जोरावर घातलेला धुमाकुळ.
परिक्षेच्या अल्याड-पल्याड वाचलेली - कळ्या नि सत्यजित ने दिलेली - 'दशद्वार से सोपान तक', 'आमचा बाप अन आम्ही', 'काजळमाया', आणि 'द फाउंटनहेड'.
मिन्ना शी अविदा च्या राजीनाम्यावर झालेले वाद.
भाबडं ऊन नि एकट्या कविता....
आज मिन्ना ची माझ्या शाळेचा पर्यवेक्षक झाल्याची मेल आली आणि कधीकाळी वाचल्या पुस्तकासारखा 'समर ऑफ नाइंटी सिक्स' ओझरता दिसला.
आंबेडकरांबद्दल खराखुरा आदर 'आमचा बाप...' ने शिकवला आणि - जो मणक्यात हरतो तो खरा 'दलित' - हे ही. शाळेत वडापावची ऐपत नसताना आंबेडकरांच्या 'दिवसाला एका सॅंडवीच वर पीएचडी' ची 'जय भीम - कुठंही हिंड' च्या जोशात प्रमाणाबाहेर टवाळी करायचो. अस्पृश्यतेवर मात करुन कोलंबिया युनिव्हर्सिटीतून पोलिटिकल सायन्स आणि लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स मधून इकॉनॉमिक्स मध्ये पीएचडी मिळवलेला हा माणुस भारतात परतुन फक्त कायदा किंवा राजकारण नव्हे तर सोम्यागोम्याचं आयुष्य कसा पालटवु शकतो हे या पुस्तकात आणि आजुबाजुच्या अनेक मित्रांत दिसलं.
आज दळभद्री कारणं सांगुन भारतात परतायचं टाळणाऱ्या माझ्यासारख्या माझ्यांची कीव आली आणि 'दलित' झाल्यासारखं वाटलं.
'काजळमाया' ने प्रचंड डिप्रेशन आणलं.
'अजुन बरेच वर्षे जी.ए. वाचायचा नाही' हे ठरवून नि पाळूनही 'काजळमायाची काजळी' अजुन जिथे तिथे सापडते. काजळमायाची काजळी आणि फाउंटनहेड चा उजेड!
हे पुस्तक वाचताना आलेली 'धिस इज इट' ची भावना आज इतके वर्ष टिकेल हे तेव्हा सांगुनही खरं वाटलं नसतं!!
हरिवंशराय बच्चनच्या आत्मचरित्राच्या तिसऱ्या खंडाचं नाव 'दशद्वार से सोपान तक'!
दशद्वार त्यांच्या पहिल्या घराचं नाव - सोपान शेवटच्या.
पण आजचा विषय ही पुस्तकं नाहिच.
काल माधुरीला आमच्या नविन घराच्या चाव्या मिळाल्या.
गुल्टी प्रथेप्रमाणे तिने तिच्या बहीण आणि मेव्हण्याबरोबर नविन घरी जाऊन दूध उतू जावू देवून वगैरे 'वास्तुशांत' केली.
मग फोन वर तिची अखंड बडबड - इथे असं आहे, तिथे ते ठेऊ, खुर्च्यांची कव्हर्स, शेजारी कोण रहातं, बाहेर झाडांची दाटी किती, तुझे जुने कपडे आणि बाथरुम मधलं मॅट आणलंस तर खबरदार!
माझा सगळ्याच गोष्टींत जीव अडकतो. (च्यायला हे कंफरटर - रेड क्रॉस, विशाल, सिध, अजित आणि मागच्या चार वर्षांत घरी आलेले अनेक मित्र एवढा प्रवास करुन माझ्यापर्यंत पोहोचलंय....ते काय असंच टाकुन द्यायचं?)
तिच्या सगळ्या गोष्टींना हो हो म्हणुन मी ते मॅटच काय घरातली रद्दीही घेउन सिऍटल ला जायचा विचार करतोय!
तिला कॉन्व्हर्सेशन मोनोपोलाइज करण्यापासून परावृत्त करण्यासाठी हैदराबाद ला जाताना तिच्या (न पिणाऱ्या) बाबांसोबत स्टील च्या ग्लासातुन कशी हेयवर्ड-५००० पिली याची 'रोमहर्षक' गोष्ट सांगितली. आश्चर्य म्हणजे तिलाही ती खरी वाटली! असं कुणी हळुच 'बाटलीत' आल्यावर धमाल येते!!
मग तिला म्हटलं - चल आपल्या नव्या घराला एक छान नाव देऊ!
तिला काही सुचेना.
ती म्हणे 'अभिजित-माधुरी' म्हणुयात.
च्यायला हे काय नाव झालं?
त्यापेक्षा त्याचा शॉर्ट फॉर्म करुन 'अधुरी' म्हणू वगैरे विनोद झाले.
मग तिला म्हटलं 'दशद्वार' ठेऊ!
तिला त्यामागची गोष्ट सांगितली.
बच्चन.
मधुशाला.
'दशद्वार'.
'सोपान'.
आणिही सुचेल ते.
तिलाही नाव आवडलं....
आमचं 'सोपान' कुठे असेल - माहित नाही.
या घराला दहा दारं नसतीलही -
पण या घराला सुखाच्या, एकमेकांबद्दलच्या आदराच्या, प्रेमाच्या दाही दिशा खुल्या राहो ही 'स्थपती' कडे प्रार्थना.
जून मध्ये आमच्या शेवटच्या भेटीत राहुलने आवर्जून 'बाकी काही घे न घे - हे पुस्तक घेच' चा आग्रह केला आणि घेउन आलो.
'एम टी आयवा मारु' (पुन्हा), 'फाईव्ह पॉइंट समवन', आणि 'दा विन्सी कोड' च्या नादात महिना उलटला.
एकट्यानेच चिपोटलेत लंच ला जायचा कंटाळा आला एका रविवारी म्हणून मग 'बाकी शून्य' घेउन गेलो.
पहाटे तीन वाजता वाचून संपलं (संपवलं नाही) आणि 'वाचलेच पाहिजे असे काही....' च्या लांबलचक यादीत हे पुस्तक मानाचं स्थान मिळवुन बसलं.
काल ट्युलीपने हे पुस्तक हाणून पाडलं आणि 'खेद वाटला - आश्चर्य नाही' ची सवयीची भावना निर्माण झाली.
मला 'मोठा झालो' ही जाणीव लई सूख देउन जाते. लहाणपण त्रासाचं होतं अशातला भाग नाही, पण एकतर रात गई, बात गई - निघुन गेल्या काळाबद्दल किती झुरायचं - ही एक बाजू आणि दुसरी म्हणजे (आई पप्पांनी तुफान स्वातंत्र्य देउनही) हजार रेस्ट्रिक्शन्स वाटायची. म्हणजे आजुबाजुला भरपूर माणसं दिसायची, पण कळायची नाहीत. ही माणसं मोठी आहेत, पण त्यांनी त्यांच्या लहानपणी काय (काय) केलं असेल याबद्दलची उत्सुकता वाटायची. मग हीच माणसं कुठलीतरी 'भयानक कृती' करायची - म्हणजे (जनरली) प्रेम, लग्न, परिक्षा न देणं अथवा नापास होणं अथवा कमी टक्के पाडणं (मोठ्यांच्या द्रृष्टीने एकुण एकच), नोकरी सोडणं, आत्महत्या अथवा व्यसनं (हे ही एकुण एक) - आणि मग इतर सगळी मोठी लोकं एकत्र येउन यांना (युजुअली पाठीवर) शिव्या घालायची. हे 'भयानक कृती' करणारे लोक असं का करतात याबद्दलही आश्चर्य वाटायचं पण मी लहान असल्याने लोक मला 'फुल स्टोरी' सांगत नाहीत हे माहिती असायचं.
कसं वागायला पाहिजे चे धडे घेताना - 'मीच का?' आणि 'असंच का?' बरोबरच 'सगळेच असंच वागतात का?' याबद्दल भयानक (आणि रास्त) शंका वाटायची. 'कुठे जात आम्ही पुढे काय आहे' याबद्दल तुफान कन्फ्युजन व्हायचं.
त्यामानाने मोठा झाल्यावर धमाल असते - अभ्यास केल्याचे पैसे मिळतात, (माझ्या) उरल्या वेळेत काय करावं (हे मला) हे सांगणारं कुणी नसतं, तसंच कुणाशी कसं वागावं, काय पहावं, वाचावं, ऐकावं, खावं (प्यावं) हे ही. घरापासून दूर राहिल्यावर नात्यांचा बागुलबुवा ही नसतो. आयुष्य 'क्रुज कंट्रोल' वर टाकून छंद जोपासता येतात.
पण तरीही - आजुबाजुची माणसं अजुनही कळत नाहीत.
अमर्याद स्वातंत्र्यातही टोचायला लागल्यावर मीच माझ्यावर घातलेली बंधनंही जाणवायला लागतात.
पण फरक म्हणजे - (अभ्याच्या भाषेत) वाढत्या वयाने असेल कदाचित, पण आता ही लोकं आणि त्यांची आयुष्य 'कन्फ़्युजींग' न वाटता 'फॅसिनेटिंग' वाटायला लागतात. म्हणजे कळ्याने (मेरिट लिस्ट गाजवूनही) इंजिनियरींग कंप्लिट का केलं नसेल, अजेयचा संन्यास, सौरवचं स्वत:वर सुऱ्याने वार करून घ्यायचं वेड.....
परवा बाबाला फोन केला.
तो म्हणे 'हजारों ख्वाईशें ऐसी' बघतोय.
इतर कुठला पिक्चर असता तर त्याला तो बंद करायला लावला असता, पण 'हजारों...' मुळं 'दोन तासाने फोन करतो' म्हटलं.
बाबाचं एक चांगलं आहे - तो एक उत्कृष्ठ श्रोता आहे.
त्याने - मामा, तुला या पिक्चर मध्ये (एवढं) काय आवडलं? विचारलं आणि पुढचे दोन तास ऐकत बसला.
मला त्यातली 'इनएव्हिटॅबिलिटी' आवडली.
पिक्चर मधलं सत्तरच्या दशकातलं वातावरण, संगीत, अभिनय (चित्रांगदा....कहर), संवाद अल्टिमेट आहेतच, पण हा पिक्चर हजार ठिकाणी 'घसरू' शकला असता - तो घसरू न देणं - हे श्रेय दिग्दर्शकाचं.....
हे हे असं असं झालं.
बास.
आता त्याचे जे जे अर्थ लावायचे - ते तुमचे तुम्ही लावा.
हा एक 'ऍडल्ट' पिक्चर आहे - तो 'पर्सेंटेज ऑफ स्किन' साठी नव्हे तर 'पर्सेंटेज ऑफ सेन्सिबिलिटी' साठी.
'हजारों....' चं विषयांतर 'इनएव्हिटॅबिलिटी' च्या उदाहरणासाठी.
'बाकी शून्य' मला असंच 'इनएव्हिटेबल' वाटलं.
बऱ्यापैकी सुखी (श्रीमंत नव्हे) घर, शाळा, (मध्ये मेरिट), कॉलेज, इंजीनियरींग, नाटक पिक्चर चा छंद, यशस्वी नोकरी, युपीएस्सीची तयारी इथपर्यंत सरळसोट मार्गाने आलेला एक तरुण व्यसनाधीन होतो आणि संन्यास घेतो. यादरम्यान त्याच्या डोक्यात असणारी सेक्शुऍलिटी....
पुस्तक न वाचलेल्या परिक्षकांनो - या दोन वाक्यांवर तुमची पानभर परिक्षणं लिहा.
डोक्याला झंझट नको असलेल्या लोकांनो - या माणसाला चूत्या समजा व पुढे चला.
वाचनाचं वेड असलेल्या लोकांनो - असलं काही 'वाईट' वाचून तुमचं 'चांगलं' वाचण्याचा हुरुप वाढावा म्हणुन तरी हे पुस्तक वाचा.
पुस्तक विकत घेउन वाचणारांनो - तुमचं अभिनंदन.
या दोन वाक्यांच्या अधेमधे पाचशे वीस पानं घडतात.
'काजळमाया'ची सुरुवात जी.ए. थोरौच्या ज्या 'इफ अ मॅन डजंट कीप पेस विथ हिज कंपॅनियन्स - परहॅप्स - ही हिअर्स अ डिफरंट ड्रमर' वाक्यानं करतात, त्या वाक्यातला ड्रम या पाचशे वीस पानांत ऐकू येतो.
एस.एल.भैरप्पा जे मनमंथन करुन व्यक्तिरेखा - आणि कन्नड साहित्य - मराठीच्या 'कैक तीर पल्याड' घेऊन जातात - ते मंथन या पाचशे वीस पानांत घडतं.
कळ्या, अजेय, सौरव, आशा, दाई, सुभाष दादा, राधिका - जे कन्फ़्युजन देतात ते ही पानं काही अंशी उलगडतात.
यातल्या नायकाचं आयुष्य स्टिफन किंगच्या 'रीटा हेयवर्थ ऍंड शॉशॅंक रिडेम्प्शन' च्या ताकदीनं रेंगाळतं.
यातला नायक मला माझ्यात आणि माझ्या प्रत्येक मित्रांत दिसतो - जो मला 'कोसला'तही दिसला होता.
हे पुस्तक ऍडल्ट आहे यात वादच नाही - पण ते स्किनसाठी नव्हे तर सेन्सिबिलिटी साठी त्याहुनही जास्त त्याच्या इनेव्हिटॅबिलिटी साठी.....
या 'दोन वाक्यी' तरुणाची 'पाचशे वीस' पानी 'फुल स्टोरी' सांगुन हे पुस्तक मला 'मोठं' करतं.....
इती.
मी पुस्तक परिक्षक नाही.
या पुस्तकाचं एकही परिक्षण मी वाचलेलंही नाही.
एवढं सगळं - तुम्हाला पुस्तक आवडावं यासाठी नाही.
होता है, चल्ता है, दुनिया है - कधी कुठलं पुस्तक आवडुन नावडतं, नावडुन आवडतं, 'हर कुत्तेका दिन होता है' सारखं 'हर किताब का दिन होता है'.
आणि नाहीच आवडलं तरी 'परहॅप्स वी हिअर अ डिफरंट ड्रमर' ही शक्यता उरतेच ना?
त्या शक्यतेस.....चिअर्स!
मागच्या महिन्यात लास व्हेगास एअरपोर्ट वर रात्र जागून काढावी लागली तेव्हा आवर्जून फोन करुन रंजूला 'तुझ्या गावात' आहे हे सांगितलं होतं......
नेहमीप्रमाणे तू दु:ख देउन गेलास - ९२ मध्ये विंबल्डन जिंकुन आणि आज यु.एस. ओपन मध्ये हरुन.....
तुझ्या जिंकलेल्या प्रत्येक सेट वर २५ जोर मारुन उपयोग झाला नाही. तू तिसरा सेट घेतल्यावर - उद्या काहिही करून 'फ्लशिंग मेडोज' वर रॉडिकशी मॅचच्या वेळी असेन असा नवस बोलुनही.....
तुझा शेवट अटळ होता.
तुझ्या प्रत्येक पावलावर अश्रु - विधिलिखित होते.
पण मागचा आठवडाभर तू जिवापाड झुंजलास.
तुझ्या व्यक्तिमत्वाला साजेसा.......
तू म्हणालास - हा स्कोअर बोर्ड सांगतोय मी हरलो, पण तुम्ही मला जिंकवलं........
तुला काय माहित - तू आवडूनही तुझा प्रत्येक पराभव मी कसा 'प्रेडिक्ट' केला होता.......
तुझं करियर.
तुझं पहिलं लग्न.
तुझं टक्कल.
आणि जेव्हा तू 'डाउन ऍंड आऊट' होतास तेव्हा मी तुला कसं 'हाऊ ऑब्व्हियस!' म्हणुन वगळून टाकलं होतं.
तुझ्यासाठी - मॅव्हरिक, बॉर्न गॅंब्लर, बस्ट - अशी विशेषणं तयार ठेवली होती........
पण तू -
तू लॉजिक डिफाय करत, लढत, खेळत, जिंकत राहिलास!
तुझ्या युद्धात स्कोअरबोर्ड होता -
माझ्या युद्धात नव्हता, नाही.
असता तर बहुतेक मॅचेस मध्ये पाच-पाच सेट्स, टायब्रेक्स, तुझ्यासारखा बेसलाइन प्ले आणि कुणास ठाउक तुझ्यासारखी झुंज दिसली असती.....
प्रेडिक्शन्स डिफाय करत माझीही लढाई चालू आहे.
सांगायचा तेव्हा माझा स्कोअरबोर्ड सांगायचं ते सांगो, पण तू मला वेळोवेळी जिंकवलंस.....जिओ!
बेशिस्त बुद्धिमत्तेला वश करुन जिद्दिच्या बळावर जग जिंकता येतं - तू शिकवलंस.
तुफान फाइट मारुनही पराभव झाला तर (आणि विजय झाला तरीही) 'इट्स ओ.के. टु क्राय' - तू शिकवलंस.
वेळोवेळी राखेतुन झेप घेऊन - 'जीवनाबद्दल उमेद बाळगा - जीवन तुम्हाला उमेद देईल' हे वचन 'स्वगत' मध्ये खोटं पाडणाऱ्या दळवींना हरवता येऊ शकतं - तू शिकवलंस.
भल्याभल्यांशी भिडून तगता येतं - तू शिकवलंस.
ओव्हरअचीव्हिंग पोरीशी लग्न करुन जगता येतं - तू शिकवलंस.
आणि हे सगळं निकोप मनाने करता येतं - हे ही तूच शिकवलंस.
आज तू आमचे आभार मानलेस - तुझी स्वप्नं पहायला तुला आमच्या खांद्यावर उभं राहू दिल्याबद्दल.....
पण त्या बदल्यात तू आम्हाला वेळोवेळी जी उमेद दिलीस, त्राग्या, त्रासातून आई-पप्पा, रंजू बरोबर (जेवणं खोळंबवून) जे क्षण दिलेस, आणि थरथरती वात तेवायला जी धगधगती मशाल दिलीस - त्याबद्दल - तुझे आभार!
२१ वर्ष मॅन.....
मला 'कळायच्या आधीपासुन' लढणाऱ्या योद्ध्यांपैकी तू शेवटचा.
शेवटचा पॉइंट जिंकणारा जिथे विजेता ठरतो अशा खेळात आज शेवटचा शब्द तुझा!
लढ.
