Wednesday, October 25, 2006

मुखवटे आणि चेहरे

हॅलोवीन हा एक अमेरिकन सण.
अमेरिकेतले बहुतेक सण तसे वीकेन्ड बघुन साजरे केले जातात - दिवाळी सकट! (आमच्या युनिव्हर्सिटीत तर हॉल कधी अव्हेलेबल होतोय हे पाहून दिवाळीचा 'मुहूर्त' ठरायचा).
पण ख्रिसमस, ४ जुलै आणि हॅलोवीन - तारखा पाहून साजरे होतात.
पहिल्यांदा अमेरिकेत आलो तेव्हा अभ्यास आणि पैशाच्या टेन्शनमध्ये हॅलोवीन काय - फॉल (शिशिर - हो ना?) कधी सुरू झाला याचाही पत्ता लागला नव्हता. नाही म्हणायला पहिल्यांदा कटिंग करुन येत होतो तेव्हा रस्त्यापलिकडचं झाड बघुन - काचेपलिकडुन आपल्याकडे कुणी रंगपंचमीचा लाल-पिवळ्या रंगांनी भरलेला फुगा फेकावा आणि तो काचेवर फुटल्याचं लक्षात न येऊन आपण त्याकडे अवाक होऊन पहावं तसा - मी रंगांच्या त्या स्फोटाने दचकलो होतो.
रंगांची निर्भेळ दंगल - सवालच नाय.
पण पहिला फॉल म्हणजे फक्त अभ्यास आणि काम.
तसा ऍथेन्स (ओहायो मधलं - ग्रीस मधलं नव्हे) मधे प्रत्येकच वीकेन्ड दणक्यात साजरा व्हायचा, पण हॅलोवीनची शान काही औरच! (असं फक्त ऐकलं होतं).
वीकेन्ड - पर्टिक्युलर्ली शुक्रवार, शनिवार - ची संध्याकाळ म्हणजे नविन भाबडी जनता - नटुन थटुन रात्री घरुन निघणाऱ्यांना (बुधवारात जाणाऱ्यांना निरोप देण्याच्या तुच्छतेने) - अपटाऊन क्या? जाओ जाओ ऐष करो - म्हणायची. (अमेरिकेबद्दल असणाऱ्या अनेक गैरसमजांपैकी सगळ्यात मोठा म्हणजे - अमेरिकन्सना नैतिकता हा प्रकार माहित नसतो. त्याबद्दल नंतर कधीतरी).
अर्जुन मला पहिल्याच वीकेन्डला अपटाऊन ला घेऊन गेलेला.
आमच्याकडे अपटाऊन म्हणजे - इतर शहरांतल्या डाऊनटाऊन्स सारखा प्रकार. फरक म्हणजे आमच्या अपटाऊन मध्ये रस्त्याच्या दोन्ही बाजूनी रस्ता संपेपर्यंत बार्स. पिग स्किन, रेड ब्रिक टॅव्हर्न, सी.आय., पॉपर्स, टोनीज - हे प्रसिद्ध.
तिथे जाऊन आम्ही एक-एक बियर प्यालो आणि पूल खेळलो. बार मध्ये फारशी गर्दी पण नव्हती. त्यामुळे त्या तुच्छतेचं कारण मला कधी कळलं नव्हतं.
पण पहिल्या क्वार्टर मध्ये तरी (अकॅडमिक क्वार्टर - व्हिस्कीची नव्हे) परत कधी अपटाऊन ला जायचा योग आला नव्हता.
दरम्यान मिड-टर्म्स बरोबरच हॅलोवीनची वातावरण निर्मिती होत होती.

हॅलोवीन हा इथला भुताखेतांचा सण.
त्यामागची दंतकथा अशी कि आयर्लंडच्या 'सेल्टिक' जमाती ३१ ऑक्टोबर हा 'समर' चा शेवटचा दिवस मानीत. १ नोव्हेंबर हा 'ऑल सेन्ट्स डे'. या समरच्या शेवटच्या दिवशी - त्या वर्षात वारलेल्या लोकांचे आत्मे 'शरीर' शोधत भटकत. आणि सगळ्यात सुंदर दिसणाऱ्या शरीराला 'झपाटत'. त्यामुळे त्या दिवशी/रात्री लोक घरातले दिवे वगैरे घालवून, चित्र-विचित्र (शक्यतो भुताखेताचे) पोशाख करुन बसत - जेणेकरुन 'भटकती आत्मा' आली तरी तिने मला शोधु नये! ही प्रथा हे आयरिश लोक १९ व्या शतकाच्या मध्यात अमेरिकेत घेऊन आले.
कळ्या म्हणायचा - प्रत्येक भन्नाट कल्पनेचा जन्म एशियात होतो, युरोपियन्स तिला सिस्टिम देतात आणि अमेरिकन्स तिचा धंदा करतात - तसं आता हॅलोवीनचा धंदा (नव्हे सण - एकुण एक) झालाय.
जनता पम्पकिन्स (मोठे भोपळे) विकत घेऊन ते वाळवते, आणि आतला गर काढून त्यावर (भुताचे) डोळे, नाक, तोंड कोरून घराबाहेर ठेवते. शिवाय चित्र विचित्र पोशाख आणुन स्वत: नटते आणि आपल्या पोराबाळांना नटवते. मग मुलं टोळी करुन आपापल्या आळीतला प्रत्येक दरवाजा ठोठावतात आणि 'ट्रिक ऑर ट्रीट' ओरडुन स्वत:च्या पोशाखाचं कौतुक करून घेऊन चॉकलेट वगैरे मिळवतात. (आपल्या संक्रांती/दसऱ्या सारखं - त्यामुळे त्या दिवशी एक परडीभर चॉकलेट्स घरी येणाऱ्या 'भुतांसाठी' तयार ठेवावी लागतात.)

ऍथेन्स हे एक युनिव्हर्सीटी टाऊन.
इथं हॅलोवीन हा 'युनीक' प्रकार आहे.
(भारतीयांसाठी आणखीनच युनीक कारण हा एकच दिवस असा कि जेव्हा या वीस हजार लोकसंख्येच्या गावात चाळीस हजार लोक जमतात आणि एकाच वेळेस अपटाऊन ला येतात. पुण्यात गणेश विसर्जनाच्या दिवशी लक्ष्मी रस्त्यावर दिसणारी गर्दी इथे प्रकटते.)
या परेड मध्ये कुणाचा पायपोस कुणाच्या पायात नसतो.
तुम्ही त्यात सामील होणार नसाल तर तुम्हाला तो येड्याचा बाजार वाटतो. (त्यात सामील झालात तरी तेच वाटतं - पण 'येडे होऊन' तसं वाटायला मजा येते.)
प्रत्येक जण चेहरा रंगवून, मुखवटा घालून नाहीतर अतरंगी कपडे घालून दिसेल त्याला 'हॅपी हॅलोवीन' करत असतो.
पहिल्या वर्षी तुम्ही कुणालाच ओळखत नसता, दुसऱ्या वर्षी तुम्हाला कळतं कि कुणीच ओळखीचं दिसत नाहिये कारण सगळ्यांनी मुखवटे घातलेत, तिसऱ्या वर्षी तुम्ही एवढे 'टल्ली' असता कि सगळेच मुखवटे ओळखीचे वाटायला लागतात, चौथ्या वर्षी मुखवटेच एवढे खरे वाटायला लागतात कि तुम्ही दर वर्षी या दिवशी ऍथेन्स मध्ये असण्याचे अशक्य प्लॅन्स मित्रांबरोबर बनवायला लागता.....
ऍथेन्समध्ये पाहिलेल्या चार हॅलोविन्स मधली सगळ्यात मोठी चूक आम्ही (म्हणजे मी, अजित आणि सिद्धेशने) पहिल्याच हॅलोवीनला केली - ती म्हणजे आमच्या ग्रुप मधल्या एकमेव कपल बरोबर हॅलोवीन परेड पहायला गेलो!
चूक म्हणजे.....
त्याचं असं आहे कि मॉब सायकॉलॉजी हा एक अजब प्रकार असतो.
इतर दिवशी सरळ साधा दिसणारा माणुस 'मॉब' मध्ये गेल्यावर एकदम 'शूर' होतो. मग तो पाकिटमाराला जसा बदडतो, तसाच मध्ये पडणाऱ्या पोलिसालाही, तो जसा 'अजाणत्याला' मदत करायला धजावतो तसाच 'अजाणतीला' चिमटे काढायलाही.
इथे 'अशा' शूरांचा प्रॉब्लेम नसतो. त्यासाठी उमद्या घोड्यांवरचे 'मामा' लोक उमद्या गर्दीवर चौखूर घोडी उधळायला आणि उन्मत्त शुक्रजंतुंच्या धुंदीला काळ्या तुकतुकीत सोट्याने रट्टे लावायला सदैव तयार असतात.
इथे प्रॉब्लेम असतो मुली!
म्हणजे 'काही' मुली - पण शेवटी काय.....
म्हणजे गर्दीचा फायदा(!) उठवुन तोकड्या कपड्यात वावरणं वगैरे ठीक, पण या पोरी शिस्तीत फ्लॅश करतात. (फ्लॅश करणे म्हणजे शुद्ध मराठीत - छाती दाखवणे).
खरं तर हे अवैध/इल्लिगल/गैरकानुनी आहे, पण 'मामा' लोकही त्याकडे (लक्षपुर्वक) दुर्लक्ष करतात.
या पोरी - परेड बघण्याच्या नावाखाली - कोर्ट स्ट्रीटच्या (दोन्ही) बाजूच्या दुसऱ्या मजल्यावरच्या बाल्कनींत.
खाली गर्दी ('हमारी मांगे पुरी करो' च्या ईमानदारीत) 'शो युअर टिट्स' ओरडत.
आणि वर या पोरी गर्दीला यथेच्छ तिष्ठवत 'गॅस' वर ठेऊन.
पोरी 'अतीच' करायला लागल्या तर गर्दी निराशेने (आणि नव्या हुरुपाने) पुढच्या गॅलरीकडे जाते.
सेल फोन या 'दैवी चमत्कारा'ने 'प्रॉडक्टिव्ह स्पॉट्स' सांगितले-मागितले जातात.
दर वर्षीच्या हॅलोवीनचे (अनऑफिशियल) 'स्कोर' ठेवले जातात.

पहिल्या हॅलोवीनला या गोष्टी 'वरण-भात' कपल बरोबर असताना करणं भलतंच अवघड गेलं.....
पहिल्या हॅलोवीनची आमची चिडचिड म्हणजे -
अरे तो बघ - बाघबान सारखा वाघ रंगवुन आलाय अंगावर.
ती बघ - स्टॅच्यू ऑफ लिबर्टी बनून आलिए.
तो बघ स्पायडरमॅन, ती बघ सुपर(वु)मॅन?....
एवढंच!
'हमारी मांगे....' सुरू झालं कि आमचं आपलं 'चला पुढे - अजुन केवढं बघायचंय'-'हो ना!'.

य चिडचिड.

त्यामानाने दुसरा हॅलोवीन चांगला गेला.
बरंच ठरवूनही मी 'कॉस्च्यूम' घ्यायला विसरलो.
पण काहीतरी करायचंच हे ठरवलेलं.
माझ्या बरोबरचे कुणीच 'ड्रेस अप' होईनात.
मग मीच - जीन्स, टी शर्ट, त्यावर टाय, त्यावर बनियन आणि मग अमितायू कडे जाऊन मस्त पैकी तोंडावर मिळेल तो रंग जमेल तसा फासला.
रघूच्या उषाला 'भो' केलं तर ती एवढं दचकली कि तिला अजुन आठवतंय.

तिसऱ्या हॅलोवीनला केस वाढवण्याच्या प्रयत्नांत होतो.
मग ते (अर्धवट पोनीटेल) वाढलेले केस 'अग्नीपथ' मधल्या मिथुन सारखे 'जेल' लावुन चिप्प बसवले.
दाढी वाढवलेली, ती पण जेल लावुन 'त्रिकोणी' केली.
(थोडं आणखी जेल उरलं होतं म्हणुन) मिशा सालव्हादोर दाली सारख्या वर वळवल्या.

चौथ्या हॅलोवीनला अमितायूने काळा झगा आणि भुताचा उभट चेहऱ्याचा 'कवटी' मास्क दिला.
माधुरीला तयार रहायला सांगुन आलेलो.
म्हटलं तिला 'थोडं' सरप्राईज देऊ.
माधुरी रेस्टरुममध्ये आरशासमोर टिकली लावत उभी होती.
तिच्या घराच्या दरवाजातुन उगीच 'माधुरी - हे बघ, हे बघ' करत तिचं लक्ष वेधण्याचा प्रयत्न केला.
पण ती कपाळाचा सेन्ट्रॉईड शोधण्यात गुंग.
लावलेल्या मास्क बद्दल टोटल विसरुन 'च्यायला काय हे' करत तिच्याकडे जायला लागलो तर ती एवढी किंचाळली कि मीच घराबाहेर धावलो!
मग पार्किंग लॉट मध्ये लोकांना भुताच्या मागे माधुरी झाडू घेऊन धावतानाचा 'कॉमिक' सीन दिसला असणार!!

.......

साप, फटाके, रंग, क्रिकेट, दंगली, सॉफ़्ट्वेअर - हीच आपली संस्कृती - हे जेवढं खोटं, तेवढंच - युद्ध, अनैतिकता, रंगद्वेश, पैसा, पार्टिज म्हणजे अमेरिकन संस्कृती हे ही.
मग मुखवटे कुठले आणि कुठले चेहरे - हे ज्याचं त्यानं शोधायचं.

काय दाखवायचं.....
हा ज्याचा त्याचा प्रश्न.....

Monday, October 23, 2006

अख्तर ऍन्ड अख्तर

हल्ली 'फाईव्ह पॉइंट समवन' पुन्हा एकदा वाचतोय.
हे एक असं पुस्तक आहे कि कधीही कुठेही कुठल्याही पानापासुन वाचायला सुरुवात करावी आणि गुंगुन जावं....'दिल चाहता है' सारखं!
रायन, हरी, आलोक - अजित, सिध, कळ्या, मन्या, निल्या, रव्या, अभ्या, बाबाची आठवण करुन देतात.

आजचा 'बेकारी'चा पहिला दिवस चांगला गेला.
आमच्या एच. आर. डिरेक्टर, ब्रान्च मॅनेजर - यांचे झाल्या प्रकाराबद्दल दिलगिरी वगैरे व्यक्त करणारे फोन आले.
३ बियर, १ तास व्यायाम, निवांत लंच आणि मग ताणून झोप - हे सगळं माधुरी घरी यायच्या आत उरकलं!
उद्यापासून रोज एक ट्रेक करायचा असा विचार केला. इनफॅक्ट आजच 'लिटल साय' ला जाऊन येणार होतो.

बाय द वे - मागच्या एका पोस्ट मधे वर्णन केलेला तो 'रांगडा पहाड' वगैरे म्हणजे 'माऊंट साय'!
मागच्या वीकेंडला माधुरी आणि मी 'लिटल साय' केला (माऊंट साय चा बेस कॅंप म्हणू).
निघायला तसा उशीरच झालेला आम्हाला, पण माधुरीने न दमता, तक्रार न करता तो ३ तासांचा ट्रेक कंप्लिट केला. तसा फार अवघड नव्हता - फारतर सिंहगड चढण्याएवढा. 'ट्रेक' म्हटल्यावर 'वर' पोचल्यावर भारावून जायची वगैरे सवय झालिए भारतात, इथे तसं काही होत नाही. मग आपलं आपण उगीच कुठल्या सुळक्यावर बसुन इथल्या रेड इंडियन्सच्या इतिहासावर तर्क करत बसायचे.
जाताना कुठल्याशा युरोपियन देशातले ट्रेकर्स रॅपलिंग करताना दिसले. येताना अंधार पडेपर्यंत त्यांचं रॅपलिंग चालू होतं.
मध्येच आम्हाला सिऍटलच्या एका ट्रेकर च्या स्मरणार्थ स्थापलेलं एक बाकडं दिसलं - तो एव्हरेस्ट सर करुन उतरताना बेपत्ता झाला. कोण कुठचा तो हिमालयात येऊन हरवतो, आणि कोण कुठचे आम्ही त्याला श्रद्धांजली वहातो.....

येताना (उतरताना) वाट चुकलो.
एकतर जंगल, निसरडी वाट शोधण्याचा वायफळ प्रयत्न, आणि एवढा वेळ 'अस्वल दिसलं तर काय करायचं' याची मी बिल्ट-अप केलेली भिती यामुळे माधुरी प्रचंड घाबरली. पण माझा अनुभव असा कि दोन पैकी एक माणुस घाबरला कि दुसरा आपोआप शूर होतो!
शूर वगैरे ठीक, वाट लगेच सापडली आणि सूर्यास्ताच्या आत खाली पोचलो हे ही ठीक, पण खरंच अस्वल दिसलं असतं तर काय केलं असतं - हे इमॅजिन करुनच भिती वाटते.

अस्वल दिसण्याची भिती वाटली तर काय करावं?
अस्वल शोधण्याचा प्रयत्न करावा.
ऍटॅक द प्रॉब्लेम!
'ऍटॅक द प्रॉब्लेम' वरुन व.पुं. ची एक कविता आठवली. ती त्यांच्या पुस्तकात होती हे आठवतंय, पण त्यांचीच होती का - याबद्दल शंका आहे.
शिवाय मी 'व.पु.' 'कोट' करतोय या विचारानेच मला 'अळणी' वाटतंय....असो.

बेदम आठवण आली तर काय करावं?
बेदम आठवण काढावी!
माळेचे मणी न मोजता
जपाची माळ ओढावी!

आणखी दोन कडवी आठवताएत, पण ते इथे फारसं रेलेव्हंट नाहिये.

हे सगळं आधी लिहिलेलं - का? ते आठवत नाही.
आज बेकारीचा चौथा दिवस - रोज एक ट्रेक वगैरे प्रकार काही झाला नाही.
दरम्यान 'सतरंजी' ने मी परत आल्यावर मला सिऍटल डाऊनटाऊन मधली एक बिल्डिंग फाऊंडेशन डिझाईन साठी द्यायचं ठरवलंय. आत्तापर्यंत ४ ब्रिजेस, हायवेज, काही छाट्छुट बिल्डिंग्ज याची फाऊंडेशन्स डिझाईन केलिएत, पण ही माझी पहिलीच 'हाय राईज' बिल्डिंग असेल. (हॉवर्ड रॉर्क च्या बरोबर नाय तर नाय - ऍटलिस्ट 'पाया'शी तरी पोचता येईल!)

गुरुवारी ऑफिसमध्ये ५ तासांचं फर्स्ट एड आणि सी.पी.आर. ट्रेनिंग अटेंड करायला गेलो होतो. तिथे अत्यंत सुत्ती (तेलुगु शब्द) जखमांपासुन ते - बोट तुटलं तर आधी बोट शोधा, मग ते बर्फात न ठेवता पाण्यात धुवुन खिशात ठेवा - असलं ट्रेनिंग.
तो मास्तर (जो दिवसा 'फायरफायटर' म्हणुन काम करतो आणि 'फावल्या वेळात' हे सगळे धंदे करतो) या सगळ्या गोष्टी इतक्या एकसुरात सांगत होता कि - मला वाटलं मी चुकुन 'इमर्जन्सी वॉर्ड' मधल्या नर्सेसच्या ट्रेनिंगसाठी वगैरे आलोय कि काय!
होपफुली जॉबसाईट वर या गोष्टी उपयोगात आणण्याची गरज पडणार नाही, पण ट्रेक्समध्ये चांगलाच उपयोग होऊ शकेल.

मी ऑल्मोस्ट विसरलोच सांगायला - ट्रेनिंगच्या वेळेस एक अत्यंत 'फ ट का' मुलगी माझ्याशेजारी येऊन बसली.
म्हणजे एसी, बीसी, एमसी वगैरे कॅटॅगरी नाही.
हिच्यासाठी मला नविन 'फ ट का' कॅटॅगरी ओपन करायला लागली.
आईशपथ सांगतो - मी तिथे आधी बसलो होतो. (बाबा - फॉर युअर काईंड इन्फॉरमेशन....)
मला मीटिंग्ज मध्ये बोर व्हायला लागलं कि मी डाव्या हाताने लिहायला लागतो.
माझा डाव्या हाताचा स्पीड कमी आहे, पण मी अगदी आवर्जुन डाव्या हाताने मी माझ्या शेजारी बसली होती हे लिहुन ठेवलं. म्हटलं घरी जाऊन माधुरीची 'य' चिडचिड करू.

या ट्रेनिंगमध्ये कुणाच्या घशात काही अडकलं तर काय करायचं याचं प्रात्यक्षिक आमच्या मास्तरने माझ्यावर केलं.
म्हणजे अगदी साग्रसंगीत!
मी आपला वर्गाकडे तोंड करुन उभा. (जनतेसमोर उभं राहिल्याने कान आपसुक तापलेले.)
मग तो मागुन येउन खांद्यावर हात ठेऊन म्हणणार - तू ठीक आहेस का? तुझी काही मदत करु का? वगैरे वगैरे.
मग - हे बघा, खोकत असलेल्या माणसाचा श्वास अडकलेला असेल, तो तुमच्याशी बोलु शकणार नाही.
असे त्याच्या मागे उभे रहा.
त्याच्या दोन पायांच्या मध्ये तुमचं उजवं पाऊल ठेवा.
मग त्याला त्याचे हात दोन्ही बाजूने उचलायला सांगा.
मग त्याला मागुन मिठी मारुन तुमचे हात त्याच्या पोटासमोर नेऊन पकडा.....

तोपर्यंत वर्गात खसखस पिकायला लागली होती.
मी त्याला म्हणणारच होतो कि - भाय मेरे, तुम आदमी तो ठीक टाईप के हो ना?
मला कळेना हा रॅगिंगचा वगैरे तर प्रकार नाही ना!
तेवढ्यात तो म्हणे - मग पकड घट्ट करुन दोन्ही हातांच्या जॉईंटने पोटावर जोरात हिसका द्या.
च्यायला घशात काय, पोटात अडकलेलंही बाहेर पडलं असतं!

मग तो म्हणे आता हेच प्रात्यक्षिक आपापल्या शेजारी बसलेल्या व्यक्तीवर ट्राय करा!
प्रकाश पडायला एक क्षण अंमळ जास्तच लागला.
उजेड पडल्यावर एकाच क्षणात मला - तुताऱ्या, ताशे, ढोल, ड्रम्स सगळं ऐकायला यायला लागलं.
प्रात्यक्षिकावेळी वर्गासमोर उभं राहून तापलेले माझे कान आता आग ओकायला लागले.
आम्ही (म्हणजे आम्ही दोघेही) अवघडुन उभे.
हे कुठंही लिहायचं नाही हे माझ्या डाव्या हाताने उजव्या हातालाही सांगितलं!
कारण या प्रकारावरची माधुरीची चिडचिड मला जन्मभर पुरली असती.
मग मी कंबरेत किती वाकुन तिच्या पोटासमोर हात नेले हे माधुरीला आठवुन सांगताना आम्हा दोघांचीही हसुन हसुन पुरेवाट झाली!
त्या पोरीने अगदी मला विचारलंही - 'आरंट यू सपोज्ड टु बी क्लोजर टु मी?'
पण तिला बोलुन गेलो - 'इट्स ऑलराईट - यू गॉट इट, राईट?'
च्यायला असले अनुभव लग्नाच्या आधी का नाही येत! (प्रचंड चिडचिड)

आज बेकारीचा सहावा दिवस.
आज अख्तरची (जावेद - शोएब नव्हे) 'आज तीसरा दिन है' ही कविता आठवतिए.
काल 'डॉन' पाहिला.
'दिल चाहता है' च्या स्केल वर याला १० पैकी १० पॉईंट्स दिलेच पाहिजेत!!!
स्टोरी कळायच्या आत लवकरात लवकर हा पिक्चर बघुन घ्या. फरहान अख्तरने त्याच्यावर (मी) टाकलेला विश्वास सार्थ ठरवलाय़.
जुना 'डॉन' मला फारसा आठवत नाही, पण तो पाहुन याच्यापेक्षा जास्त आनंद झालेलाही आठवत नाही!
एका पॉईंटला तर मला एवढा धक्का बसला कि माझ्या 'व्हॉट?' वर चार लोकांनी माझ्याकडं वळुन बघितलं.

परवा लिहायचं होतं पण विसरलो - 'डिपार्टेड' पाहिला. जॅक निकल्सन पिक्चर मधे असल्यावर डि कॅप्रिओ, मॅट डेमन, ऍलेक बाल्डविन, मार्टिन शीन, या नावांची तशी गरज नसते.
ती का नसते हे निकल्सन या पिक्चर मध्ये सिद्ध करुन दाखवतो!
सांगायचा मुद्दा असा कि 'डॉन' ने 'डिपार्टेड' एवढंच खिळवुन ठेवलं!!
शाहरुख निकल्सन एवढा 'मोठा' ऍक्टर नसेलही, पण त्याने 'डॉन' अमिताभच्या तोडीचा केलाय यात शंकाच नाही!!!
कुणीतरी आतातरी या दोन्ही डॉन्सना घेऊन 'शक्ति' करा रे......

Tuesday, October 17, 2006

तिथून पुढे

आज एका मीटिंग मधुन बाहेर बोलावुन आमच्या एच.आर. च्या बाईने मला घरी जायला सांगितलं!!!
सस्पेंशन!!!
माझ्या आयुष्यात नॉर्मल गोष्टी कधी होतच नाहीत का?
माधुरी ला मेसेज ठेवुन घरी आलोय, आणि दिवाळीसाठी शंकरपाळ्या करायच्या कि लाडू - यावर विचार करतोय.
आत्तातरी 'हाऊस हजबंड' ही कन्सेप्ट भयानक सुंदर वाटतिए!
दिवाळीसाठी भारतात जाउन यायची कन्सेप्टही चांगली आहे.
आधी एक बियर मारतो - म्हणजे विचारांत सुसुत्रता येईल. :)

इट वर्क्स!
माधुरीच्या ऑफिस मध्ये सतत 'मोराल बूस्टिंग' एव्हेंट्स चालू असतात.
परवा सामान आलं आणि आम्ही आपापली ढीगभर पुस्तकं आपापल्या ऑफिसमध्ये हलवली. (म्हणजे मी! माधुरी ने फक्त सूचना केल्या). रग्गड काम केल्यावर मला एक्स-बॉक्स (थोड्या वेळापुरता) आणि गारगार पेप्सीचं बक्षीस मिळालं. ते खेळत असताना मला अशाच कुठल्यातरी 'मोराल' इव्हेंट मध्ये उरलेल्या डझनभर बीयरच्या बाटल्या सापडल्या.
त्या मी शिस्तीत ढापल्या.
ऑफिस मधुन हाकलल्यावर घरी आलोय, शूजही न काढता खरोखरचा 'बेकार' बनुन फुकटची बियर पीत ब्लॉग लिहितोय.
मला सांगा - सुख म्हणजे नक्की काय असतं.....

फार टेन्शनची गोष्ट नाहिये - कंपनीच्या वकिलाने व्हिसा ट्रान्सफर ऍप्लिकेशन पाठवायला उशीर केला, आणि कंपनीने मी लवकर जॉईन व्हावं याची घाई. मी जॉईन झालोय याचा वकिलाला पत्ताही नाही. या नादात उगीच कॉम्प्लिकेशन नको म्हणुन कंपनीने आणि वकिलाने मिळुन मला थोड्या दिवसांपुरता घरी बसवायचा निर्णय घेतला.
आता या अनप्लॅन्ड व्हेकेशन मध्ये काय करावं हा सध्याच्या आयुष्यातला सगळ्यात मोठा प्रश्न!
बाल्टिमोर मध्ये असतो तर घरी बसुन - दारु पीत, पिक्चर बघत आणि एखादं चांगलं पुस्तक वाचत - एन्जॉय केलं असतं. एक मिनीट - नाहीतरी मी आत्ता काय करतोय? बियर पीत माधुरीला २-४ पिक्चर आणायला सांगितलेत! चिकन रविवारी केलेलं - आज बटाट्याची सेक्साट भाजी करावी!

शूज काढायचा कंटाळा आलाय.
ते बायको कडुन काढुन घ्यावेत! (च्यायला - आयुष्यात यापेक्षा जास्त लाड काय असू शकतात?)
नको - असा काही उल्लेख जरी केला तरी लॉन्ड्री करावी लागेल.

पण ऍटलिस्ट वीकेंड ला केलेले दिवाळीचे प्लॅन्स - म्हणजे दारास तोरण, उंबऱ्याबाहेर रांगोळी, शंकरपाळ्या, झालंच तर एखादा आकाशकंदील, 'आयकिया'तुन आणलेल्या ढीगभर पणत्या घरभर लावता येतील.
नाहीतर खरंच आठवड्याभरासाठी भारतात जाता येईल. पप्पांना पुण्याला बोलावता येईल, नाहीतर आई-रंजू-पप्पांबरोबर गोव्यात दिवाळी करता येईल.
'मधुरा'ला तिकिट विचारलंय, बघुया उद्याच्या कॅरन आणि लॉयरबरोबरच्या कॉन्फरन्स कॉलमध्ये काय होतंय ते!
गावाला आज्जींचीही तब्येत थोडी खराब आहे. आज्जी-बाप्पुंना काल एक छोटंसं पत्र पाठवलं.....
मी ३-४ वर्षांपुर्वी पाठवलेलं पत्र त्यांनी अजुन जपून ठेवलंय....

बाकी इतके दिवस शंका होती तो माधुरीचा 'एस्थेटिक सेन्स' भन्नाट निघाला - तिने घराची ऍरेंजमेंट अल्टिमेट केलिए. माझं एवढं सामान येऊनही कुठे गर्दी वाटत नाहिए. पण मला सगळ्यात जास्त आवडलेला प्रकार म्हणजे आमचं पुस्तकांचं कॅबिनेट!
माझी सगळी मराठी-इंग्लिश पुस्तकं व्यवस्थित बसली - वाईट गोष्ट म्हणजे फक्त नविन पुस्तकांसाठी जागा उरली नाहिए. परवा माधुरीची चिडचिड पत्करुनही नॉर्मन मॅकलीनचं 'अ रिव्हर रन्स थ्रु इट' आणि फोरसिथचं 'डॉग्ज ऑफ वॉर' घेतलं - त्या बदल्यात त्याच दिवशी मला माझी सगळी पुस्तकं लावायला मात्र लागली!

हात लांब करुन (सोयिस्करपणे) पहिलं पुस्तक हाताशी लागलं - 'सलील वाघ - निवडक कविता'.
त्यातली पहिली कविता -

तिथून पुढे

कधी आठवणीनी
पोनीटेल हेलकावत
जाणारी तू
डोळ्यासमोर आली की
एका झटक्यात शॉक सारखं
सगळं
डोळ्यापुढे तरळतं
कालपरवासारखं

कॉलेज
क्लास
परीक्षा
रिझल्ट
आयुष्य
मी
वाचन
चर्चा
वाद
पुस्तकं रॉय
आणि तत्वज्ञान

आणि ह्या सगळ्यांमधे
डेन्सर मिडियमकडून
जशा वेव्हज रिफ्लेक्ट होतात
तशा कविता
सगळंच

मुठभर हे श्वास
अजून रोखून ठेवलेत
तू आलीस की
मिळेल तो बिंदु पकडुन
पुन्हा जगायला श्रीकारापासून.

Sunday, October 15, 2006

मित्राचं पत्र!

हा आठवडा तुफान मिक्स्ड गेला.
तुफान काम आणि तुफान बोअर.
सिऍटल ला आलो, आणि टी.व्ही. ही किती जीवनावश्यक वस्तू आहे याची जाणीव झाली! नेट वर दिवसच्या दिवस कसा जातो - पत्ता लागत नाही. पण नेटवर कंपल्सरी टाईमपास करावा म्हणजे बोरच.
डिस्को आणि आयोडेक्स एअरपोर्टवर घ्यायला आलेले. लही गार-गार वाटलं.....
ते म्हणे - पहिला वीकेंड, तुमची सामान लावायची गडबड असेल, आपण पुढच्या वीकेंडला भेटू. सामान तर अजुन पोहोचलं नव्हतं, म्हणुन मग आम्ही 'राम गोपाल वर्मा' (आमचा कॅसेटवाला - 'रामू' सारखा दिसतो म्हणुन इथुन पुढे तो रामू) च्या 'मयुरी' मधुन 'ओंकारा' आणुन पाहिला.
आवडला.
'सरत घोडोंपे लगाते है सेरोंपे नहीं....' - खलास.....
'ओंकारा'ने अपेक्षा खूपच वाढवुन ठेवलेल्या, पण आनंदाची गोष्ट म्हणजे त्याने अपेक्षा पूर्ण केल्या. अगदीच खोड काढायची तर विशाल ने 'हाय इंपॅक्ट' सॉंग्जवर थोडी अधिक मेहनत घ्यायला हवी.
टी. व्ही. नसल्याने मग 'कंपनी','दीवाना मुझसा नही' (!), आणि एकदाचा 'मुन्नाभाई' पाहिला. अभ्याने त्याच्या पोस्टवर त्याबद्दल लिहिलयच, त्यामुळे इथे उगीच जागा अडवत नाही.
पण आवडला.
भरभरके.

खरं तर एवढं मागच्या आठवड्यात लिहिलेलं, पण पोस्ट पूर्ण करायला वेळ मिळाला नाही.
मागच्या आठवड्यात वेळ नव्हता, तर या आठवड्यात विषय!
तरी नमुद केलंच पाहिजे ते म्हणजे -
शुक्रवारी संध्याकाळी घरी येताना माधुरी रामू कडुन 'कभी अलविदा ना केहना' आणि 'डोर' घेऊन आली. जनतेने शिव्या घातल्याने 'अलविदा...' चं धाडस बरेच दिवस केलं नव्हतं. 'डोर' बद्दल थोडं बरं वाचलं होतं, शिवाय कुकुनूर वगैरे... पण त्यालाही हात लावला नव्हता.

'अलविदा...' फालतु पिक्चर आहे हे माहिती होतं, पण आणलाय तर बघु म्हटलं.
हा आता फालतु होईल, मग होईल, करत वाट बघत राहिलो, आणि पिक्चर सुंदर संवाद, संवेदनशील हाताळणी वगैरे वगैरे च्या जोरावर चांगलाच 'इन्व्हॉल्व्ह' करत गेला! इतरांच्या वैयक्तिक मतांबद्दल आदर बाळगुनही - मला पिक्चर आवडला.
'डोर' बद्दल सांगायचं झालं तर - एवढा सुंदर पिक्चर मी बरेच दिवसात काय, बऱ्याच वर्षात पाह्यल्याचं आठवत नाही.
नितांत सुंदर.
वर्णनच करवत नाहिये.
नागेश कुकुनूर चे पाहिलेले सगळेच पिक्चर आवडले, पण हे प्रकरण काही वेगळंच आहे.
पाहिलाच पाहिजे असा चित्रपट.
मी कॅसेट विकत घेऊन संग्रही ठेवणार आहे. गुल पनाग ला आधी एकदा पाहिलं होतं, चांगली ऍक्ट्रेस आहे, पण आयेशा तकिया हे एक अफलातून प्रकरण आहे.... आणि श्रेयस तळपदे - वा, क्या बात है.....

शिफ्टिंग करताना राहुल चं एक पत्र सापडलं.
राहुल - सॉरी, तुला न विचारताच ते इथे पोस्ट करतोय. पण एका जुन्या पत्रांच्या पेटीत तुझं पत्र सापडलं आणि चार वर्ष लहान झालो. खरं तर कुठली गोष्ट 'मिस' करत हळवं वगैरे होत बसण्याचा माझा स्वभाव नाही, पण हे पत्र तुझी उणीव जाणवुन गेलं.
पत्रास उत्तर पाठवल्याचं लक्षात नाही, तू पत्रोत्तरासाठी पानभर 'पॉइंट्स' देऊनही!
त्यातला पहिला पॉइंट म्हणजे -
'तू मधे एका मैत्रिणीबद्दल लिहिलं होतं.
ते पेटलं कि विझून गेलं?'
हाहाहा - वाचून मौज वाटली! २००२, म्हणजे अजुन माधुरीला भेटलो नव्हतो, त्या काळतली कुणी मैत्रीणही आठवत नाही, म्हणजे नक्कीच विझून गेलं.....

२२ मार्च २००२,

डियर अभि,

आज महाशिवरात्र.
ताप आलाय.
दिवसभर घरातच बसून आहे.
त्यामुळे माझ्या घरात सर्वत्र शांतता.
ताप आला कि ते २-३ दिवस मी एखाद्या काळाच्या लहानशा बेटावर असतो.
शांत.
एकटा.
आगापीछा नसलेला.
या दिवसात घरातच थांबल्यामुळे खूप प्युअर वाटतं.
जगाच्या स्वार्थी उद्योगांपासून दूर. शांत.
पण हे २-३ दिवसच ठीक आहे. जगात असं अधांतरी राहून उपयोग नाही. कधी ना कधी प्रवाहात सामील व्हावंच लागतं.

आज शेजारच्या इमारतीभोवतालचं रान साफ केलं. छोटी-मोठी सगळी झाडं तोडून टाकली. काय उपयोगी, काय निरुपयोगी हे ठरवणारे आपण कोण? तरीही आपण ती जबाबदारी उगीचच आपल्या खांद्यावर घेतो. असंच एक ना अनेक.

तुला हे सगळं खूप स्लो (विलंबित ख्यालासारखं) वाटत असेल. पण आपण - आपल्या आत - आपलं भोवताल हेच सगळं असतं. फक्त आपण ते नीट बघत नाही सवड काढून. ज्याला स्वत:ची कंपनी बोर होत नाही त्याचं उत्तम चाललंय असं समजावं.

तू खूप फिरलास, खूप पाह्यलंस, आता कसं वाटतंय? यशस्वी झाल्यानंतर. मनासारखं?

इकडे सामाजिक चित्र खूप बोअर आहे. अयोध्येवरून परत पेटणार असं दिसतंय. वाजपेयी महंतांशी फक्त चर्चा करतायत. हे महंत पाहिले की थेट रामाच्या काळातले वाटतात. केव्हापासून आंघोळ राहिलिय त्यांची. असो.

अनंत सामंतांचं 'अविरत' वाचलं.
'त्रिमाकाली मादाम' पण वाचलं.
तू?
अविरत बद्दल थोडंसं -
'अविरत' एक हारलेली कादंबरी वाटते. भरकटलेली पण नाही म्हणणार. हारलेलीच. विराज लॉस्ट इन लाईफ वाटतो. फक्त सामंतांच्या जीवनावेगासाठी शेवटपर्यंत वाचली. तुला काय वाटलं होतं ते कळव. त्यामानानं त्रिमाकासी मादाम खूपच जमीनीवर आहे. आवेग कमी. पण रिऍलिटी आहे. अस्तित्ववाद वगैरे.

फोटो पाह्यले. आवडले.
तू खरंच विमान उडवलंस?

टेस्ट छान. माझा स्कोर ५६ आला.
पटलं बरचसं. खूपच.
पण हे लोक निगेटिव्ह पॉइंट्स डायरेक्ट सांगत नाहीत. धार खूप कमी करतात. नॉन-पॉझिटिव्ह म्हणता येईल.

संदीपची नविन कॅसेट आली - तरुणाई.
मिळली का? कुणी येणार असेल तर सांग. पाठवुन देईन. एक दिवाळी अंक पण पाठवायचाय. सेतुबंध. बरचसं ट्रान्सलेटेड मटेरिअल आहे. कथा आहेत. रेन-मॅन ची स्टोरी आहे. वाचताना तुझी आठवण आली. आता अशा भरभरून स्टोरीज सांगायला कोणी नाही.

आई-बाबा मजेत.
विद्याला मुलगी झाली. संदीपलाही मुलगी झाली.
बायको छान. आता कुठं सूर जुळायला लागलेत. (वादी-विसंवादी) म्हणजे अजुन जुळवणी चालूच आहे. बहराच्या प्रतिक्षेत आहे. आता कुठं पालवी फुटायला लागली आहे. खूप काळजी घेते माझी. त्यामानाने मीच अपुरा पडतो. तुला माहितिये माझी बेफिकिरी नडते.

तुटक-तुटक लिहितोय ना? सहज विचार येत नाहीत. त्यामुळे खूप गोष्टी अर्धवट होतात. काही उपाय?
कविता पण खूपच कमी. तुला पत्रात दरवेळी एक नविन द्यायची असं ठरवुयात.
आता ही एक...

जिवंत रहाशीलच तू कुठेतरी
या जगाच्या पाठीवर.
याबाबतीत झुरळानंतर
माणसाचाच नंबर लागतो.
पण मित्रा नुसतं जिवंत राहुन भागत नाही.
जिवंत असण्याची खूण सापडावी लागते.

काल रात्री आकाश पाह्यलंस?
नाही? परवा....तेरवा.....
गेल्या किती रात्री आकाशाकडे नजर लावून
शांत किंवा अस्वस्थ झालास?
तर ती एक जिवंत असण्याची खूण आहे.

रातराणी.... रातराणी म्हटल्यावर काय आठवतं?
मदमस्त गंधाळलेल्या
किती धुंद रात्री आठवतात?
तर ती ही एक जिवंत असण्याची खूण आहे.

पैसा.... हो मिळवला कि
नाव.... हो येतं कि छापून अधुनमधून पेपरात.
कविता.... हो बारा संग्रह छापून झाले.
एखादी कविता उराशी गच्च कवटाळून
मरावंसं वाटलं का कधी?
ती ही एक जिवंत असण्याची खूण आहे.

कवितेचं पुस्तक चाळतोस का अधुनमधून
त्यातल्या कवितांवर आपण केलेल्या खुणा
पाहतोस का कधी डोळे भरून?
मग एक मोठा श्वास घेऊन मिटतोस का पुस्तक
आणि सहन न होऊन वाचायला घेतोस का
आजच्या ताज्या घडामोडींचं वर्तमानपत्र
- ही मरायला टेकल्याची खूण आहे.

तेच पुस्तक चाळत चाळत कधी शेवटी-शेवटी पोचलास
आणि जाळीदार पिंपळपान पाहून हळुवार झालास
तर हाक दे....
मी अजुन तिथंच आहे....
तशीच.... तुझी वाट पहात!!

यावेळी एवढंच.

- राहुल.

ता.क. लवकर उत्तर लिही.
पत्र आणि कवितेवर प्रतिक्रिया अपेक्षित आहे.

राहुल - पानभर 'पॉइंट्स' अजुन समोर आहेत, रेलेव्हंट आहेत (पहिला पॉइंट सोडून दॅट इज...), चार वर्ष पत्रोत्तराच्या दिरंगाईसाठी थाप तरी कुठली शोधणार? त्यामुळे आता 'ओल्ड फॅशन्ड' पत्रच लिहितो!

भेटुच....