२४ जुलै, घरी (बाल्टिमोर)

२४ जुलै, घरी (बाल्टिमोर)

८ तास चाललेला इंटर्व्ह्यू चांगला झाला आणि जॉब मिळाला हे सांगायला विसरलोच!
पण तो जॉब ऍक्सेप्ट करायचा कि नाही हा आजच्या दिवसातला सगळ्यात मोठा प्रश्न.
याच्यावर काही बोलण्याआधी -

चि. विश्वनाथ यास
अनेक उत्तम आशिर्वाद.
तुझे पत्र पावले. मुंबईतली नोकरी सोडून हिमालयात रस्ते बांधण्याच्या कामावर तू दाखल झाल्याचे समजले.
एक नोकरी तू का सोडलीस हे जसे समजले नाही, तसेच दुसरी का घेतलीस हेही समजले नाही. केवळ चरितार्थाची सोय हा तुमच्या नोकरीचा उद्देश आणि चांगली नोकरी मिळवणं हा तुमच्या जीवनाचा उद्देश असतो काय, हे माझ्या सारख्या आयुष्याची संध्याकाळ झालेल्या माणसास समजणे कठीण आहे.
कारण आमच्या वेळी तसे नव्हते. निदान माझ्या बाबतीत तसे नव्हते. त्या वेळची माणसे 'स्वातंत्र्य' या शब्दाने, विचाराने झपाटलेली होती. पहावे तिकडे एकेक माणूस त्याकरिता पहाडासारखा ठाम निर्धाराने उभा राहिलेला आम्हा तरुणांना दिसे. आज त्या माणसांच्या पुतळ्यावरली धूळ कधी स्वातंत्र्यदिनाच्या निमित्ताने निघत असेल तर असेल. पण ज्याकरीता त्यांनी आपले जीवन अर्पण करून देशभक्तीचा, त्यागाचा वन्ही चेतवत ठेवला, त्या अग्नीची रक्षा देखील विभूती म्हणून लावण्यासाठी आता शिल्लक उरलेली दिसत नाही.
नव्या नोकरीमुळे तू मुंबईबाहेर पडलास हे एका अर्थी चांगले झाले. मुंबईचा माणूस हा सतत धावत असतो. पण दुर्दैव कि त्याचे धावणे हे सापळ्यात सापडलेल्या उंदराचे धावणे असते. कितीही धावला तरी तो ज्या जागी असतो त्याच जागी रहातो.
हिमालयात तुला निदान शांतता मिळेल, जी मुंबईच्या माणसाने कायमची गमावलेली आहे. ही शांतता स्वत:शी बोलण्यासाठी वापर. 'मी कोण?' हा विश्वातला सगळ्यात मोठा गहन प्रश्न. स्वत:ला पहाणे हा देखील साक्षात्कार होऊ शकतो. मी हे का करतो या प्रश्नाचे उत्तर शोधणारा माणूस जसा अनावश्यक अनेक गोष्टी करणे टाळतो तसा काही गोष्टी कोणत्याही परिस्थितीत झाल्याच पाहिजेत ह्या निर्धाराने उभे रहायचे ठरवतो. ह्या गोष्टी कोणत्या हा शोध प्रत्येकाने स्वत:च घ्यायचा असतो. त्या एकदा ठरल्या की त्या बाबतीत कोणतीही तडजोड न करता झगडणं हाच जीवनाचा उद्देश असतो असे मला वाटते.
मी या वयात जितका असायचा तितका ठीक आहे. स्वत:स सांभाळावे.
कळावे हे आशीर्वाद.

तुझा
बाबा.

हे पत्र कुणी कुणास कधी लिहिलं हे सांगायला नको.
हेच पत्र आपणच स्वत:स आणि एकमेकांस किती वेळा आणि कधी लिहिलं हे विचारायला नको.
लहानपणी - एका वाक्यात उत्तरे लिहा, गाळलेल्या जागा भरा, जोड्या लावा असे साधे सरळ प्रश्न असायचे. आता त्या काळाइतकेच तेही निरागस वाटतात......
कोरा कागद, स्वत:चेच प्रश्न, 'स्वत:च' उत्तरं
वादळ वारा
चिखल सारा
कागद - कोरा....
बाकी......शून्य!

मी कोण?
मला काय हवंय?

भिकारचोट......................
नको.

मला माझं काम आवडतं.
ते इथे बाल्टिमोर मध्ये असलं काय किंवा सिऍटल - त्याने फ़रक पडत नाही.
मला जसा पडत नाही तसाच माधुरीलाही.
आम्हाला आपापलं काम आवडणं, आम्ही एकमेकांसोबत असणं, सुखी असणं हे महत्वाचं.

पण डॉ. ब्रायसन म्हणतो तसं - तुम्हाला ते किती पैसे देतात हे महत्वाचं नसतं. पैशातून ते त्यांना तुमच्याबद्दल किती आदर आहे हे दाखवून देत असतात. च्यायला या अमेरिकन्स चे फ़ंडे क्लियर असतात - वर्क हार्ड, लिव्ह ईझी!
बघूयात.

३/४ आठवड्यांपुर्वीची एक गोष्ट सांगायचीच राहून गेलेली.
शुक्रवारी ऑफीस मध्ये एकटाच काम करत होतो. प्रत्येच जण फील्डवर गेलेला किंवा सुट्टी घेऊन घरी गेलेला. दशरथ मीटिंगमध्ये. अचानक फोन की फ़्रेडरीक मध्ये रात्री कधीतरी सिंकहोल क्रिएट झालंय. सिंकहोल म्हणजे - जमिनीला अचानकपणे पडलेला मोठ्ठा खड्डा! कार्स्ट रीजन मध्ये जमीनीखालच्या खडकांची झीज होऊन पोकळी निर्माण होते. वरच्या मातीचा भार सहन न होऊन ती खालच्या पोकळीत कोसळून खड्डा तयार होतो. पोकळी किती मोठी त्यावर खड्डा किती मोठा हे अवलंबून. एरिक (दशरथ) आणि मी तिथे पोचून बघतो तर रस्ताच गायब! शेजारच्या माइन मधले ट्रक्स कधीकधी त्या रस्त्याचा वापर करीत. इथे निसर्गाने रस्ता आणि आजुबाजूची झाडं सगळंच खाऊन टाकलेलं! तसं फ़ार मोठं सिंकहोल नव्हतं, ३० फूट बाय ३० फूटचं.....२० फूट खोल. पण हजार टेस्ट्स करून इथली जमीन कळली म्हणेपर्यंत इथली जमीन आपली महाकाय शक्ती दाखवते. शोध घेता घेता त्या भागात मागच्या ३० एक वर्षात बनलेली ६ सिंकहोल्स सापडली. शेजारून रेल्वेचे ट्रॅक्स चाललेले. नशीबाने सिंकहोलची प्रोग्रेस पलिकडच्या बाजूला होत होती. नाहीतर ट्रॅक्स बंद ठेवा, ग्राउटिंग - गैरसोय आणि कोट्यावधींचं नुकसान!
पण निसर्गावर मात नाही.
त्याच्या कलाकलाने घेत, त्याला चुचकारत, पुढच्या चाळिस पन्नास वर्षांपुरतं त्याला एक ठिगळ लावायचं!

वेस्ट कोस्ट च्या व्होल्कॅनोप्रोन भागात मात्र असल्या ठिगळांचा काही उपयोग नाही.
तिथे निसर्गाचा संहार दिसतो.
सेंट हेलेन्स चा उद्रेक १९८० चा. वर्षभर लाव्हा ओकून हळुहळू तो शांत झाला.
माऊंट रेनीयर त्यापेक्षा कैकपट मोठा.
माधुरीच्या ऑफिस च्या खिडकीतून समोरच दिसतो.
सिऍटल्मध्ये कुठेही गेलं तरी शेजारीच असल्यासारखा वाटतो.
२००१ चा भूकंप.
इथे सॉइल मिक्विफ़ॅक्शन हा मोठा प्रॉब्लेम. भूकंपाने जमीन इतक्या लो फ़्रिक्वन्सीने इतकी हलते कि माती पाण्यापेक्षा पातळ होते. आणि पाण्यापेक्षा जड असलेलं सगळंच जमीनीत गाडलं जातं - माणसांसकट.
ते तरी एक्स्ट्रीम झालं.
भलेमोठे लॅंडस्लाईड्स तर रोजचेच.
माझी (संभाव्य) साइट बघायला माधुरीबरोबर लेक कॅचेस ला गेलो होतो.
एका बाजूला कडा, दुसऱ्या बाजुला तळं, मधला रस्ता रुंद करायचाय.
थिऑरॉटिकली एक्सायटींग वाटतंय, पण बहुतेक प्रोजेक्ट साठी भरपूर पैसा नाही. कंपनी मोठी असली तरी सध्ध्याच्या नोकरीएवढ्या स्वातंत्र्याची शाश्वती नाही. कदाचित थोडा स्ट्रगल असेल - तो किती दिवस चालेल हे माहित नाही. तो करत असताना आताच्या आइडियल जॉब सोडण्याविषयी खंत निर्माण झाली तर काय करायचं हे माहित नाही.

आताशा त्या पत्रातले प्रश्न देखील फार निरागस वाटतात.

निसर्ग तोच -
त्याची रूपं वेगळी.

प्रश्न तेच -
त्यांची उत्तरं वेगळी?

काय?